Meesterklarinettist Pierre Woudenberg (artikel-uitbreiding bij deel 1)

Hans den Hartog volgt klarinetles bij Pierre Woudenberg in Den Haag. Enige tijd geleden vertelde Pierre hem dat hij besloten had om het in 2021 na ruim 45 jaar doceren aan het Koninklijk Conservatorium rustiger aan te gaan doen. Voor Hans was dit aanleiding om hem over zijn muzikale leven te interviewen. Dit leverde een flinke hoeveelheid interessante verhalen en anekdotes op, die in drie delen wordt gepubliceerd in het tijdschrift. Het eerste deel staat in de Klarinet 134. Op de website volgt bij elk artikel een vervolgtekst.

Het ontstaan van het Schönberg Ensemble
Pierre is onlosmakelijk verbonden met de muziek en de wereld van Arnold Schönberg.
Pierre: ‘Met een aantal studenten wilden we ‘Pierre Lunaire’ instuderen; een nogal complex werk. Toen het niet echt vlotte, werd Reinbert de Leeuw gevraagd die als docent compositie en analyse hedendaagse muziek verbonden was aan het Conservatorium. Hij wist alles van composities maar had niet echt dirigeerervaring. Onder zijn enthousiaste leiding lukte wonderwel om een aantal stukken goed in te studeren.
De vuurproef was een Schönberg festival in Gent, waar de groep gevraagd werd op te treden. Omdat de club een naam moest hebben noemden we ons ‘Schönberg Ensemble’ en dat is zo gebleven. De directeur van het Conservatorium was trots op zijn leerlingen en ondersteunde het toen nog ad-hoc ensemble op vele fronten. Bij het 150-jarig bestaan van het Conservatorium werd er een LP van ons opgenomen met de Serenade op. 24 en de Suite op. 29 van Schönberg. We deden er een jaar over om een aantal stukken in te studeren. Dat was een investering voor de toekomst. Het legde de basis voor de latere successen toen het ensemble een professionele status kreeg’.

Cum laude afstuderen met de Fock medaille en op voor de Prix D ’Excellence
Pierre: ‘Ik studeerde met onderscheiding af en kreeg de Fock medaille voor uitzonderlijk talent en het beste examen van dat studiejaar. En daarmee werd ik toegelaten tot de voorbereiding tot de Prix D’Excellence.
Ik was inmiddels aangenomen als 2e klarinettist in Rotterdam; dat was een extra positie die voor mij was gecreëerd. Voor de Prix kreeg je allerlei mogelijkheden om in het buitenland te studeren. Vanwege Rotterdam koos ik voor zomercursussen in Londen en Salzburg en hoefde ik niet in militaire dienst. Daarnaast nam ik lessen bij Bram de Wilde en George Pieterson’.

Jettel en Hacker
Je volgde masterclasses bij Alan Hacker en Rudolf Jettel?
Pierre: ‘Ik woonde een optreden bij van het ensemble ‘The Fires of London’ met Alan Hacker als klarinettist. Ze waren gespecialiseerd in het spelen van eigentijdse muziek, bijvoorbeeld van Maxwell Davies of Boulez. Hij was een fenomenale klarinettist die zittend in een rolstoel speelde. Hij was verlamd geraakt in zijn onderlichaam. Het lukte hem om heel zacht, heel sterk, laag en heel hoog te spelen met een bijzonder gemak. Alan speelde geweldig en ik dacht: ‘Zo wil ik het ook kunnen’. Uiteindelijk vielen die lessen me wat tegen. Ik heb weinig van hem geleerd maar het was wel een bevlogen en een innemende man met brede interesse voor zowel oude als nieuwe muziek. Leuk waren de sessies met historische instrumenten.

Schönberg Ensemble (1978)

Ik ben twee zomercursussen gaan volgen in Salzburg bij Rudolf Jettel. Hij was inmiddels gepensioneerd als soloklarinettist van de Wiener Philharmoniker. Hij componeerde ook en heeft veel voortreffelijke studieboeken geschreven. Met een aantal studenten kregen we elke dag les. Waarbij na afloop er gezellig in een Kaffeehaus werd nagepraat.
Van hem leerde ik echt veel. Bijvoorbeeld hoe je technische problemen muzikaal kunt oplossen. Ik heb een bijzondere herinnering aan het 1e deel van het Mozartconcert waar in zestiendenpassages een gis voorkomt, die de voortgang stagneert. Dat los je op door zo’n toon te benadrukken en langer te spelen. Bij opnames valt die gis vaak weg en hoor je hem nauwelijks.

Een van de studenten mocht met het Mozarteum Orchester het klarinetconcert van Mozart spelen. We moesten dat eerst voorspelen maar er werd niet verteld wanneer dat was. We zaten als studenten op een middag in de zomerse hitte biertjes te drinken toen een orkestlid mij kwam halen. Enigszins onder invloed heb ik toen – zonder zenuwen en heel ontspannen – gespeeld. Tot mijn verbazing werd ik gekozen. In mijn zomerse kloffie heb ik toen voor een deftig publiek het concert een paar dagen later gespeeld. Ik had geen concertkleding bij me, maar dat bruine spijkerpak deed het ook goed.’

Etudes van Jettel
Pierre: ‘De Etudes van Jettel hebben een duidelijk Weens karakter en waren beïnvloed door de klarinetpartijen uit vooral de opera’s en orkestwerken van Richard Strauss. Dat waren moeilijke partijen met grote sprongen. Daar moet je echt op studeren. De etudes zijn zeer melodisch, met lange frases en alles op klank gebaseerd. Op het Conservatorium laat ik mijn leerlingen daar ook uit studeren.’

Geslaagd
Pierre slaagde voor de Prix ‘D ‘Excellence. Bij het officiële examen zat Jettel ook in de commissie.